اصول طراحی فیگور و آناتومی: انعطاف پذیری و محدودیت مفاصل

در این جلسه قبل از اینکه ما در مورد طراحی آناتومی و طراحی فیگور و انعطاف پذیری با شما صحبت کنیم، باید به یک سری مسائل خاص توجه داشته باشیم.  انعطاف پذیری یعنی توانایی کش دادن یک مفصل تا آخرین حد ممکن. یعنی شما یک مفصل را تا دامنه حرکتی آن کش بدهید. من این موارد را در کتاب های مربوط به هنر های رزمی پیدا کردم. موارد مربوط به طراحی آناتومی در حالت انعطاف پذیری چیزی نیست که شما به راحتی بتوانید آن را در مراجع و منابع مختلف پیدا کنید. یادگیری این مبحث می تواند به شما کمک کند تا مفاصل و عضلات را به خوبی درک کنید. در ضمن بهتر است که شما با نحوه کشیدن بدن در حالت طبیعی آشنا باشید. شما نباید یک شخصیت چوبی بی جان را طراحی نمایید.

قبل از اینکه شروع کنیم، به این هشدار در مورد طراحی آناتومی توجه کنید: از این آموزش به عنوان یک منبع آموزش فعالیت های بدنی استفاده نکنید. این مقاله فقط برای آموزش هنر و نقاشی بوده و خیلی از موارد ساده سازی شده اند. شما نباید هیچ چیز فیزیکی را بدون استفاده از تجربیات یک فرد متخصص امتحان کنید. همچنین اگر به طراحی علاقمند هستید پیشنهاد می‌کنیم دیگر نوشته های سایت آرت تول در مورد آموزش طراحی را مطالعه کنید.

واقعیت های عمومی انعطاف پذیری

قبل از اینکه ما این مورد را بررسی کنیم، باید به یک سری نکات در مورد طراحی آناتومی و انعطاف پذیری اشاره کنیم. این نکات به شما در هنگام یادگیری کمک خواهند کرد.

• در طراحی آناتومی بدن زن به انعطاف پذیری بیشتر و بدن مرد به قدرت عضلانی بیشتر تمایل دارد.
• در طراحی آناتومی انعطاف در یک مفصل لزوماً به معنای انعطاف پذیری در دیگر عضلات نیست.
• عضلات بیشتر برابر با انعطاف پذیری کمتر است. بدن سازان محدود ترین دامنه حرکتی مفاصل را در خود مشاهده می کنند. این مسئله به چند علت مختلف ایجاد می شود. چرا که آنها اصلا کشش ندارند و عضلات بزرگ بر سر راه مفاصل می آیند. آنها عضلات خود را به گونه ای بزرگ می کنند تا مفاصل خیلی در حرکت کردن راحت نباشند. فقط ورزشکاران و افرادی که جدا از تمرین های مقاومتی سخت از روتین های مربوط به انعطاف پذیری استفاده می کنند می توانند قدرت و انعطاف پذیری بالایی داشته باشند. عضلات آنها هم درشت و زیبا است. در زندگی روزمره، یک چرخه می تواند انعطاف پذیری را کمتر کند. پس شما باید از حرکات مربوط به انعطاف پذیری استفاده کنید.
• خلاف مطالب بالا هم درست است. انعطاف پذیری بالا یعنی میزان عضلات کمتر. معمولا عضلاتی که در این افراد ایجاد می شود کمی شکننده و ظریف هستند. چرا که همیشه تحت انعطاف بوده و خیلی خوب رشد نکرده اند. مثلا افرادی که یوگا کار می کنند و بر روی انعطاف پذیری بیشتر از عضله سازی تمرکز دارند، بیشتر در معرض پارگی عضلات هستند. ساخت عضله برای انجام یک سری فعالیت های خاص ضروری است.
• برخی از افرادی که بیش از حد انعطاف پذیر هستند می توانند در محدوده های حرکتی خاص به انجام فعالیت بپردازند. آنها می توانند از محدوده گفته شده فرا تر بروند.

در طراحی آناتومی سه نوع انعطاف پذیری وجود دارد

برای طراحی آناتومی، شما باید با سه نوع اصلی انعطاف پذیری آشنا باشید. هر کدام از این انواع یک سری ویژگی های خاص دارند. این سه نوع شامل پسیو، اکتیو و دینامیک هستند.

انعطاف پذیری پسیو یعنی بدن شما چقدر می تواند کش بیاید هنگامی که یک چیز به آن کمک می کند. فرقی ندارد که عامل کمکی چیست. وزن بدن یا یک شخص دیگر. در این حالت هیچ عضله ای درگیر نمی شود. در این نوع از انعطاف پذیری میزان انعطاف پذیری فقط توسط کشش عضلات مشخص می شود.

در طراحی آناتومی انعطاف پذیری اکتیو یعنی بدن شما چقدر می تواند کش بیاید بدون اینکه از کسی کمک بگیرد.  این کار با کش آمدن مفاصل و خشک شدن در موقعیت صورت می گیرد. مثلا پای خود را تا حد ممکن بالا بیاورید. این محدوده حرکتی کمی دشوار تر و سخت تر از محدوده پسیو می باشد. چرا که مقاومتی که عضلات از خود در برابر کش آمده نشان می دهند، می تواند بر روی فعالیت های اصلی شما تاثیر گذار باشد.

انعطاف پذیری داینامیک در طراحی آناتومی یعنی بدن شما با یک سرعت اولیه چقدر می تواند کش بیاید. به عنوان مثال تکان دادن پا را تصور کنید. شما تا وقتی که بخواهید می توانید این کار را انجام دهید ولی تکان دادن پا در این حالت فقط یک ثانیه زمان نیاز دارد. این مسئله همان چیزی است که در مبارزات و حرکات سنگین داخل فیلم ها رخ می دهد. نشان دادن کشش شدید در شخصیت هایی که در اوج تاب گرفته شده اند کاملا مناسب است. در تمرین های روزانه انعطاف پذیری شما می توانید از این عامل برای دریافت محدوده بالا تری استفاده کنید. البته شما باید به این نکته هم توجه داشته باشید که ریسک پاره شدن عضلات در این حالت نسبتا بالا است. شما حتما باید این کار را پس از یک گرم کردن حرفه ای انجام دهید.

محدوده حرکت هر مفصل

در عکس زیر، برای طراحی آناتومی می توانید محدوده حرکت هر مفصل را به طور کامل مشاهده کنید.

محدوده حرکت گردن

در طراحی آناتومی گردن می تواند حاوی چند مهره و قسمت مختلف باشد. این قسمت ها می توانند همچون استوانه های متصل به همی باشند که با استفاده از یک فاصل جدا شده اند. پس محدوده حرکت آنها می تواند به شدت محدود باشد.

Flexion: چانه می تواند استخوان جناغ را لمس کند. در این حالت بین چانه و جناغ چند چین ایجاد می شود.

Extension: خطوط گردن و فک می توانند در کی منحنی واحد ادغام شوند. به همین علت هم این مبحث اهمیت زیادی در طراحی آناتومی دارد.

Lateral bending: گوش نمی تواند شانه را لمس کند. مگر اینکه شما شانه خود را بالا بیاورید.

Rotation: گردن به تنهایی خیلی کمتر از آن چیزی که تصور می شود چرخش دارد. برای نگاه کردن به عقب شما باید بالا تنه خود را نیز در نظر داشته باشید تا با هیچ مشکل خاصی مواجه نشوید.

محدوده حرکت ستون فقرات در طراحی آناتومی

در طراحی آناتومی این قسمت از بدن که یک مفصل بندی فوق العاده است از پنج مهره تشکیل شده است. این پنج مهره از لگن بیرون آمده اند. جالب است بدانید که دامنه حرکتی ستون فقرات کاملا محدود می باشد. از آنجایی که شما از آن همیشه برای کشش های دیگر استفاده می کنید، به نظر می رسد که ستون فقرات اجازه حرکت زیادی دارد. نمودار زیر به شما نشان می دهد که برای درگیری سایر مفاصل شما چگونه می توانید از ستون فقرات استفاده کنید. جالب است بدانید که هر چهار قسمت و نمودار برابر هستند.

محدوده حرکت مفصل شانه در طراحی آناتومی

از همه مفاصل موجود در بدن، این مفصل بالا ترین دامنه حرکتی را دارد. برای طراحی آناتومی شما باید به این نکته توجه ویژه ای داشته باشید. طراحی این مفصل و نحوه اتصال آن به گونه ای بوده است که می تواند به صورت 360 درجه بچرخد. البته که این مسئله همیشه مثبت نیست. در صورتی که شما به بدن خود خیلی فشار وارد کنید می توانید این مفصل را از جا در بیاورید و یا اینکه آن را خیلی فشار دهید. جالب است بدانید که این مسئله می تواند بر روی فعالیت های اصلی شما تاثیرات زیادی داشته باشد. معمولا این مفصل که با نام مفصل شانه شناخته می شود با فشار و تحرک زیاد می تواند آسیب های زیادی را ببیند و یا اینکه از جای خود بیرون بیاید. مطمئنا این آسیب دیدگی به شدت دردناک بوده و به بدن شما آسیب های نسبتا زیادی را وارد می کند.

محدوده حرکت آرنج

تقریبا شبیه به مفصل شانه، آرنج می تواند در قسمت داخلی خود حرکت داشته باشد. شما می توانید آن 180 درجه به سمت داخلی خم کنید.

Extension: آرنج برخی از افراد بیش از اندازه خم می شود. البته که این مسئله خیلی کمیاب نیست، بهتر است که در مورد آن هنگام طراحی آناتومی تحقیق داشته باشید. در برخی از شخصیت ها این مسئله طبیعی به نظر آمده و در برخی ها هم این مسئله می تواند به شدت مشکل ساز شود.

Flexion: این موضوع را بدیهی نگیرید که مفصل می تواند تا آخر بسته شود! این حرکت توسط توده عضلانی مانع می شود، و ما باید بتوانیم این را در یک شخصیت عضلانی احساس کنیم، زیرا حجم عضلانی را منتقل می کند. اگر شما به این مسئله اهمیت ندهید ماهیچه های خود را اشتباه طراحی می کنید.

در ادامه شما حرکات خاصی را مشاهده می کنید که همه آنها مربوط به آرنج نیستند ولی شما می توانید آنها را مورد استفاده قرار دهید. ساعد که از دو استخوان موازی تشکیل شده است در هنگام چرخش می تواند در دو جهت بپیچد. شما باید به درجه ای که در ادامه به آن اشاره کرده ایم هم توجه ویژه ای داشته باشید.

محدوده حرکت مچ دست در طراحی آناتومی

محدوده حرکت مچ دست تقریبا از جلو به عقب است. اگر شما برای چرخاندن آن تلاش کنید، متوجه می شوید که یک دایره عالی شکل نمی گیرد. شکلی که ایجاد می شود بیشتر شبیه به یک بیضی است. چرا که مچ دست خیلی کم به طرفین حرکت می کند.

در طراحی آناتومی شما باید به این مسئله توجه داشته باشید که انگشتان می توانند انعطاف پذیری بالایی داشته باشند. همچنین این قسمت از بدن قدرت خم شدن بالایی هم دارد. با کمک فشار یا نیروی خارجی برخی از افراد می توانند انگشت خود را تا 90 درجه خم کنند! بدون کمک آنها فقط می توانند کمی انگشت را به بیرون خم نمایند. جالب است بدانید که این فعالیت به تلاش نسبتا زیادی نیاز دارد. انگشتان به تنهایی هم می توانند به سمت عقب باز گردند. ولی اگر در حالت استراحت باشد و شما دست خود را شل گرفته باشید، انگشت همسایه هم به سمت عقب حرکت می کند.

محدوده حرکت لگن

در طراحی آناتومی لگن قسمتی است که دو پا را از هم جدا می کند. البته برای همه افرادی که در زمینه ورزش های رزمی فعالیت می کنند، لگد زدن یک مسئله مهم به حساب می آید. در آینه پایین تنه بدن، چرخش دقیقا همچون شانه رخ می دهد. ولی کمی دامنه حرکتی آن می تواند محدود باشد.

Flexion: این محدوده هنگامی که زانو خم شده است کارساز می باشد. برای مدت زمان کوتاهی پا حالت لگد به خود می گیرد. هنگامی که زانو صاف است، بالا آوردن و نگه داشتن آن کمی سخت تر می شود. بالا آوردن تا حداکثر محدوده ممکن در این حالت تقریبا غیر ممکن بوده و هیچکس نمی تواند از پس آن براید. البته که ورزشکاران حرفه ای با چند سال تمرین می توانند این کار را انجام دهند.

Extension: در این حالت انگشتان پا با خود با در طراحی آناتومی همراستا شده اند. البته که جلو آوردن کم پا به شما اجازه می دهد تا کمی پای خود را به سمت عقب حرکت دهید.

Abduction: در طراحی آناتومی این فرایند به کمی تمرین و تمرکز بالا نیاز دارد. چرا که زاویه انگشت می تواند یک فرق به شدت مهم را ایجاد کند. بالا آوردن انگشتان به شما اجازه می دهد تا به محدوده بالا تری دسترسی داشته باشید. برای متوجه شدن و درک کردن تفاوت میان این حالت ها، فقط کافی است که به عکس زیر توجه داشته باشید.

به علت نحوه عملکرد این مفصل بدن در طراحی آناتومی، تقریبا کار با انگشتان پا و چرخاندن آنها غیر ممکن است. اگر شما بخواهید بدون خم کردن انگشتان پا آن را بالا بیاورید، با مشکلات متعددی رو به رو خواهید شد.

محدوده حرکت مچ پا در طراحی آناتومی

مفصل مچ پا تقریبا شبیه به مچ دست عمل می کند. البته که محدوده حرکت آن خیلی بسته تر و کمتر است. جالب است بدانید که این محدوده در صورتی که به حداکثر خود برسد می تواند درد های فوق العاده شدیدی را در بدن ایجاد نماید. بهتر است که در طراحی آناتومی به این مسئله توجه کنید تا با هیچ مشکل خاصی مواجه نشوید.

محدوده حرکت بالا تنه

متاسفانه در نمودار مربوط به قسمت های قبل، ستون فقرات قفسه سینه گنجانده نشده است. چرا که این ستون یک مفصل نبوده و در یک استخوان ثابت است. این قسمت از بدن تحت تاثیر تمرین های سنگین و شدید می تواند تبدیل به یک قسمت انعطاف پذیر شود. اگر شما آن را انعطاف پذیر کنید، شخصیت مورد نظر شما تا حد بسیار زیادی تغییر خواهد کرد. پس شما باید به این مسئله توجه داشته باشید تا با هیچ مشکل خاصی مواجه نشوید.

At rest: ستون فقرات یک حالت S به خود گرفته و زیبایی بالایی دارد. در این حالت بدن نرمال است.

Flexion: در این حالت عضلات خم شده و به ستون فقرات فشار وارد می شود. خطوط مختلف می توانند در این حالت با آسیب های مختلفی مواجه شوند. این مسئله می تواند بر روی پوست هم تاثیر گذار باشد.

Extension: در حالی که فضای بین تیغه های شانه فرو می رود، جناغ سینه بیرون می زند. با عقب نشینی ستون فقرات، پشت یک شیار نشان می دهد.

این کار را انجام ندهید. ستون فقرات در طراحی آناتومی هیچگاه اینقدر خم نمی شوند. در نسخه صحیح شما می توانید ببینید که چه مفاصلی درگیر شده اند. در نتیجه در این حالت کل بدن به سمت عقب خم می شود.

چرخش: چرخش بالاتنه به معنای ثابت نگه داشتن باسن و چرخاندن فقط قفسه سینه به چپ و راست است. از این طریق فقط یک حرکت کوچک امکان پذیر است، بسیار کوچکتر از زمانی که به باسن خود اجازه کمک بدهید. این توانایی، به عنوان مثال، در تایجی‌کوان و رقص شکم پرورش می یابد. البته سر می تواند بیشتر بچرخد، اما در محدوده گردن، بنابراین می تواند فقط به 90 درجه برسد.

کشش های کامپوزیت

اکنون که متوجه شدیم در طراحی آناتومی همه مفاصل چگونه کشیده می شوند، بیایید تا نگاهی به حرکات مربوط به چند کشش بیندازیم. گاهی اوقات جدا از یک مفصل خاص، شما مجبور هستید تا چند مفصل را به صورت همزمان بکشید. این مسئله می تواند بر روی بدن شما تاثیرات خاصی داشته باشد. فلش های قرمز نشان دهنده مفاصلی هستند که در این فرایند کشیده شده و کشش در آنها رخ می دهد.

تقسیم جلو

دو راه برای شکافتن پاها از جلو وجود دارد.

ادامه شما می توانید روش کلاسیک را مشاهده کنید. این روش نسبتا سخت تر است، زیرا موقعیت زانو نیاز به کشش بیشتر باسن از پای عقب دارد تا کاملاً روی زمین بنشیند. زانوی پای عقب پایین و کف پا بالا است. توجه داشته باشید که پای جلویی همیشه در حالت شل قرار دارد: خم کردن آن به معنای کشش ساق پا است که تلاش اضافی زیادی دارد.

راه دیگری که در پایین به آن اشاره کردیم استفاده از زانوی عقب است. شما باید زانوی عقب را به سمت بیرون هدایت کنید و انگشتان پا را نیز به همان سمت ببرید. این وضعیت می تواند کمی آسان تر باشد. ولی باز هم به تمرین نیاز دارد. معمولا در هنر های رزمی از این روش بیشتر استفاده می شود. چرا که فرد در این حالت خیلی راحت می ایستد. البته که ایستادن در این حالت و پرش در طراحی آناتومی می تواند دشواری های خاص خود را داشته باشد. تلاش برای انجام این کار می تواند آسیب زا باشد. پس افرادی که تجربه کافی برای انجام این کار را ندارند، بهتر است که به دنبال انجام آن نباشند.

لگد از بغل

در طراحی آناتومی این صحنه اکشن پر طرفدار می تواند مثال دقیقی برای نحوه لگد از بغل باشد. چرا که در این حالت لگد دقیقا از طرفین پرت نمی شود. چرا که محدوده حرکتی پا رنج پایینی دارد. این عمل حتی با خم کردن لگن هم صورت نمی گیرد. چرا که لگن بدن انسان هم فقط تا حد کمی می تواند خم شود. به همین علت هم این مورد بیشتر شبیه به لگد ویژه رزمی کاران می باشد.

لگد اشتباه: همه مفاصلی که در این حرکت درگیر شده اند به معنای واقعی کلمه محدوده حرکتی پایینی دارند. بدن هم نمی تواند به این صورت به طرفین خم شود. این حرکت مخاطره آمیز می باشد. نه تنها زمانی که پای شخصیت به زمین برخورد می کند بدن هم به زمین می خورد، بلکه ضربه هم به شدت ضعیف است. چرا که هیچ چیزی برای دریافت قدرت وجود ندارد.

لگد پایین کناری: ضربه کناری به این صورت در طراحی آناتومی برای ضربات پایین استفاده می شود. این نوع لگد اصلا کشش ندارد.

لگد صحیح پهلو: این ضربه می تواند نزدیک ترین ضربه به هدف نهایی باشد. چرا که این ضربه در واقع به سمت عقب هدایت می شود و از کش آمدن لگن استفاده می کند. این مسئله به بدن اجازه می دهد تا یک شکل قوس پیوسته به خود بگیرد. این شکل روی پای قائم قرار گرفته است. در نتیجه این حرکت شما نیروی زیادی را به دست آورید. به نظر می رسد که این مورد فقط یک ضربه از طرفین است. چرا که قسمت بالایی بدن هم همراه با حرکت اصلی می چرخد.

پل در طراحی آناتومی

یک پل خوب جایی که پا ها و دست ها تقریبا به اندازه یک ساعد یا کمتر با هم فاصله دارند. در طراحی آناتومی پل حرکت دشواری به حساب می آید. تقریبا همه مفاصل باید کشیده شوند تا این حرکت به خوبی و با موفقیت انجام شود. شخصیت های مورد نظر باید پاشنه های پا را به زمین فشار دهند. این مسئله باعث می شود تا وزن بیشتر بر روی دست ها باشد. در این حالت کمر به سمت بالا رانده می شود. تنها راه موجود برای کشش مناسب ناحیه باسن همین مورد می باشد. آرنج ها باید کامل کشیده یا قفل شوند. اما زانو ها نمی توانند بدون گشاد کردن پل صاف باشند. در این حالت هم شما خیلی سریع لیز خورده و حرکاتتان به هم می خورند.

زمان تمرین طراحی آناتومی

در ادامه شما می توانید حرکات و تمرین های خاصی را برای بهبود طراحی انعطاف پذیری در طراحی آناتومی مشاهده کنید. هر کدام از این تمرین ها به گونه ای طراحی شده اند که قدرت بالایی داشته و می توانند بازدهی مناسبی برای همه طراح ها داشته باشند. این تمرین ها برای درک بهتر انعطاف پذیری طراحی شده اند. پس شما با خیال راحت می توانید آنها را بررسی کنید.

برای طراحی آناتومی و انعطاف پذیری، به آرامی و بدون هیچ زوری هر کدام از حرکات گفته شده در این مقاله را انجام دهید. بهتر است که محدوده حرکتی را در بدن خود حس کنید. بهتر است مطمئن شوید که کدام حرکت بیش از حد برای شما سنگین است و محدوده حرکتی بدن شما در چه اندازه ای می باشد. هدف از این تمرین درک مواد موجود درون بدن است. اگر شما در خانه یا در باشگاه تمرین می کنید، به احتمال زیاد با این حرکات آشنایی دارید.

به عکس ژیمناستیک کار های مختلف توجه کنید. یک طراحی آناتومی سریع از بدن آنها بکشید. سپس سعی کنید که طراحی ایجاد شده را به یک طراحی از یک فرد معمولی تبدیل کنید. دقیقا هیچ راه درستی برای انجام این کار وجود ندارد. فقط کافی است که طرح شما درست به نظر بیاید. در همه این مراحل شما باید سعی داشته باشید تا از فعالیت های گفته شده نهایت لذت را ببرید. بهتر است که به اندازه عضلات و میزان انعطاف پذیری شخصیت ها هم توجه داشته باشید.